SMOK to Skuteczny MOdel Kształcenia nauczycieli szkół podstawowych w zakresie pracy z uczniami niepełnosprawnymi i przewlekle chorymi. W dniach 18-19 lutego odbywała się w Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku międzynarodowa konferencja podsumowująca ten program. Drugiego dnia naukowcy praktycy i pedagodzy zaprezentowali kolejne referaty w  temacie edukacji włączającej.

Dr hab. Ditta Baczała, (na powyższym zdjęciu) adiunkt na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, obchodzącego swoje 70-lecie, przedstawiła referat pt. Kwestie postaw społecznych wobec niesprawności i ich roli w kształtowaniu relacji społecznych. Na podstawie swojej 20-letniej zawodowej praktyki dochodzi ona do wniosku, że w naszym społeczeństwie osoba niepełnosprawna jest gdzieś poza nami, a nie wśród nas. Nie mamy chyba tej świadomości, że przecież każdy z nas każdej chwili może się stać osobą niepełnosprawną. Choćby z powodu narastających chorób cywilizacyjnych, jak nadciśnienie, cukrzyca, zawały serca. Żniwo rannych zbierają też wypadki samochodowe, jak i uprawianie sportu, choćby kontuzje w narciarstwie. Wiele młodych ludzi cierpi na choroby psychiczne.

Należy zapytać, co nasze społeczeństwo wie o osobach niepełnosprawnych? Jakie ma uczucia wobec takich osób? Z pewnością lęk, obawę i podchodzi się do tego problemu z daleka. Tego negatywnego nastawienia nie zmieni się z dnia na dzień. To dokonuje się powoli. Dopiero od 1991 roku dokonujemy zmian w aktach prawnych związanych z niepełnosprawnością. Do szkół wprowadzono osoby niepełnosprawne. Chociaż obecnie jest tendencja dokonania zmian w tym zakresie. Notorycznie nadal brakuje miejsc pracy dla takich osób.

Uczestnicy konferencji dowiedzieli się od prelegentki, że polska szkoła wykańcza nauczycieli swoją narastającą biurokracją. Nauczyciele są ciągle szkoleni z czego niewiele wynika. Zatracono relacje mistrz – uczeń. Państwo musi mieć wizję na dokonanie zmian systemowych w perspektywie 20 lat. Bo jak to możliwe, aby w szkole uczyły się dzieci niepełnosprawne, a nauczyciel nie ma prawa podać im leku podczas przerwy lekcyjnej, czy na wycieczce.

Rodzice doznają ogromnego szoku gdy urodzi im się dziecko niepełnosprawne. Nie mogą sobie z tym problemem poradzić. Na dziesięć takich przypadków, aż siedem kończy się odejściem męża ojca od rodziny. Kobieta pozostaje sama z dzieckiem niepełnosprawnym. A w religii rzymskokatolickiej nie ma odpowiedzi na taki przypadek. Co do rodziny z osobą niepełnosprawną ustawę podpisano w 1990 roku w USA, a w 2005 roku we Francji. Ta druga mówi, że nikt nie jest winien swojej niepełnosprawności, lecz winne jest społeczeństwo.  

Barbara Brzozowska, (na powyższym zdjęciu) doradca metodyczny OKUN Gdańsk podzieliła się swoimi doświadczeniami jako nauczyciel praktyk i ukazała zmieniający się obraz edukacji dzieci z niepełnosprawnością. Pracuje w Szkole Podstawowej nr 24, w której już od 18 lat mają klasy integracyjne. Nabór dzieci niepełnosprawnych odbywa się według opracowanych kryteriów Mają 20 uczniów z wadą wzroku i z niedosłuchem.

W ocenie prelegentki wybór edukacyjny takich dzieci zależy od rodziców. Dobrze, że trafiają takie dzieci do tej szkoły, bo dysponuje ona super pedagogami, socjoterapeutami i tyflopedagogami. Wiele dzieci ma nadpobudliwość ADHD. Co do podawania im leków, nauczyciele podpisują umowy z ich rodzicami.

Wielka szkoda, że ograniczono opiekę szkolnych pielęgniarek. One powinny wrócić do szkół. Pomagać w stosowaniu odrębnych form nauczania uczniów z autyzmem, afazją, niedosłyszeniem czy niewidomych. Materiał nauczania dla nich powinien być odpowiednio dobrany w zależności od możliwości percepcyjnych. Najlepszym momentem edukacji włączającej jest nauka poprzez zabawę oraz zajęcia opiekuńczo wychowawcze. Wspólne przebywanie ze sobą jest nie do przecenienia. SP nr 24 zaprasza na zajęcia różnych specjalistów np. sędziów i trenerów Odysei, pracowników naukowych Uniwersytetu Gdańskiego i Politechniki Gdańskiej, poradni psychologiczno-pedagogicznych. Szkoła realizuje projekty w ramach środków unijnych przestrzegając hasła „Nikogo nie zgubić, każdego rozwijać”.

Zofia Lisiecka, opiekun merytoryczny projektu SMOK, pomysłodawczyni i współautorka projektu (na powyższym zdjęciu pierwsza z prawej) nawiązała do okresu sprzed 1990 roku, kiedy w szkołach nie uczyły się dzieci niepełnosprawne. Projekt SMOK wychodzi temu naprzeciw. Ten projekt będzie się nadal rozwijał, chociaż, jak stwierdziła Zofia Lisiecka, za 10 lat powinien on być już nie potrzebny. Oczywistość egzystencji wraz z osobami niepełnosprawnymi prawdopodobnie stanie się oczywistością.

Piotr Zbieranek, samodzielny pracownik naukowy stwierdził, że w naszym społeczeństwie przyświeca porzekadło „Lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu”. Boimy się innowacji, postępu i wolimy stagnację. Dlatego zachowujemy się zachowawczo.     

Ta międzynarodowa konferencja trwała przez dwa dni i po każdym dniu kończyła się debatą. Można było wtedy zadawać prelegentom pytania, tym samym rozszerzając omawianą tematykę. W debacie uczestniczyły też osoby z niepełnosprawnością i omówiły swoje codzienne problemy w pokonywaniu licznych trudów podczas swojej edukacji. Osoby te doszły do wniosku, że placówki specjalistyczne, jak na przykład dla głuchoniemych w Wejherowie, powinny być zachowane i nadal powinny funkcjonować.

Konferencja przez dwa dni jej trwania cieszyła się dużą frekwencją. Każdy uczestnik otrzymał pisemne potwierdzenie uczestnictwa. Potwierdzenia wręczały od lewej na powyższym zdjęciu Monika Kuligowska - Kierownik Projektu SMOK i Aneta Kożuchowska - Manager ds. PR, współtwórczynie skutecznego modelu kształcenia nauczycieli szkół podstawowych w zakresie pracy z uczniami niepełnosprawnymi i przewlekle chorymi SMOK.

Wła-49

Fot. Włodzimierz Amerski