Instytut Kultury Miejskiej uruchamia serwis internetowy – www.szukamy.org, który prezentuje zasoby polskich bibliotek, archiwów i muzeów cyfrowych oraz edukuje w zakresie domeny publicznej, świadomości prawnej, a także kompetencji związanych z wyszukiwaniem i wykorzystywaniem zbiorów domeny publicznej. 

Szukamy.org jest częścią projektu „Medialab Gdańsk – pracownia edukacji i kultury” dofinansowanego z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Szukaj z przymrużeniem oka

Treści serwisu podzielone są na kilka elementów. Znajdują się w nim drobne wypisy z ciekawych publikacji i materiałów dostępnych w polskich i zagranicznych repozytoriach domeny publicznej (bibliotekach, archiwach, muzeach) oraz bardziej rozbudowane komentarze na temat wybranych zbiorów. Eksplorowanie domeny publicznej to dość miłe zajęcie, więc redakcji trudno było się powstrzymać przed pokazywaniem odkrywanych w jej zasobach skarbów, ciekawostek i nieoczywistości – stąd na stronie nie zawsze poważne treści. W szukamy.org znajdziemy np. artykuł z pisma „Bluszcz” z 1934, w którym komiksowe małżeństwo dywaguje o upadku rozmowy towarzyskiej, czy „Monstrorum historia” Ulissessa Aldrovandiego z 1642, książkę z grafikami (drzeworytami) przedstawiającą fantastyczne postaci, ludzkie monstra o dziwacznych ciałach. W portalu umieszczonych będzie także dużo treści związanych z Gdańskiem, jego historią i życiem codziennym mieszkańców.

Oprócz wpisów odnoszących się do zasobów domeny publicznej w planie jest także publikowanie tekstów informacyjnych i edukacyjnych, dotyczącychm.in. podstawowych problemów prawnych związanych z domeną publiczną, działań promocyjnych w bibliotekach czy archiwach cyfrowych oraz kompetencji w zakresie wyszukiwania i wykorzystywania zbiorów historycznych dostępnych online.

Szukamy.org dostępny jest teraz w wersji testowej, a optymalną postać przyjmie we wrześniu 2013. 

Dodaj swój temat

Za pomocą przycisku „Zgłoś bardzo ciekawy temat” czytelnicy i pasjonaci wyszukiwania informacji mogą zaproponować redakcji serwisu swoje odkrycia. Ważne, by zgłoszone materiały (zdjęcia, grafiki, artykuły, materiały audiowizualne, stare ogłoszenia prasowe, plakaty reklamowe, zdjęcia rodzinne itp.) dostępne były w domenie publicznej. Utwory przechodzą w Polsce do domeny publicznej (przestają podlegać ochronie) 70 lat od daty śmierci ich autora lub 70 lat od daty opublikowania. Przy przesyłaniu materiałów do serwisu należy zaznaczyć, że opis zgłaszanego zasobu udostępniany jest na licencji Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska (CC BY-SA). 

Szukamy wartościowych informacji

Polskie instytucje GLAM (Galleries, Libraries, Archives, Museums) udostępniają coraz więcej cyfrowych wersji swoich zbiorów, państwo i podmioty finansujące kulturę i naukę przeznaczają poważne środki na programy digitalizacji. Już dziś dostępne są online bogate polskie bazy zdjęć, dokumentów archiwalnych, czasopism i książek. Warto zadbać nie tylko o poprawność cyfryzacji i jakość udostępnianych zasobów, ale także o ich odpowiednie promowanie, zachęcając przy tym do ponownego użycia umieszczanych w Internecie materiałów historycznych. Obecnie nie zawsze tak się dzieje.

Do tworzenia serwisu zapraszamy wszystkich zainteresowanych domeną publiczną, jej promowaniem i wykorzystywaniem. Szczególnie liczmy na bibliotekarzy, muzealników i archiwistów cyfrowych, którzy chcieliby wspólnie pisać o ciekawych i nieoczywistych zasobach z domeny publicznej oraz włączyć się w projektowanie działań edukacyjnych, skierowanych także do swojego środowiska. - mówi Karina Rojek, redaktorka serwisu.

Pionierzy otwartej informacji

Jednym niedużym projektem internetowym na pewno nie uda się wywołać rewolucyjnych zmian. Chcielibyśmy jednak, aby stał się on przynajmniej inspiracją do podjęcia refleksji nad świadomością domeny publicznej w Polsce oraz nad praktyką promocji i upowszechniania zdigitalizowanych zbiorów. Chcemy również pokazać, że zasoby historyczne mogą być wartościowe i użyteczne także dziś. - mówi Marcin Wilkowski, pomysłodawca i redaktor serwisu. 

Medialab Gdańsk

To program łączący kulturę, aktywizm społeczny, edukację i technologię, tworzący przestrzeń do eksperymentów, współpracy, dzielenia się wiedzą i szukania nowych rozwiązań. W efekcie, działania prowadzą do odpowiedzialnego wykorzystania nowych mediów i technologii dla rozwoju kultury i rozwoju społecznego. Głównymi polami aktywności Medialab Gdańsk są: otwartość w publicznych instytucjach kultury, edukacja medialna oraz działania w ramach Zrób to sam 2.0. - mówi Sławomir Czarnecki, koordynator Medialab Gdańsk

W ramach działań projektu Medialab Gdańsk – pracownia edukacji i kultury dofinansowanego z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego odbyły się już seminaria i warsztaty poświęcone tematyce blogów w edukacji, użytkowaniu domeny publicznej i prawom użytkowników w sieci, podczas których tworzone są „na żywo” materiały edukacyjne dla uczniów i nauczycieli czy poradniki o prawach dzieci w sieci, które będą wydane w formie gry, a także poradniki dotyczące edytowania Wikipedii.

O pracy nad grą poświęconą prawom dzieci w sieci pisze na swoim blogu,Edukator Medialny, Grzegorz D. Stunża - W sieci niemało jest poradników podejmujących kwestię bezpieczeństwa. Nie chcieliśmy tworzyć kolejnego zasobu, który w typowy sposób przekazywałby treści, pokazywał, co wolno, czego nie wolno. Chcieliśmy zachęcić uczniów do myślenia i do współdecydowania w zakresie krytyki własnych wyborów i podejmowania kolejnych kroków w sieciowym świecie. Dlatego w trakcie kolejnego spotkania Medialabu Gdańsk w Instytucie Kultury Miejskiej, (…) wspólnie z Agnieszką Bilską, zdecydowaliśmy się na zbudowanie gry.

Gra ma zaangażować uczniów w proces myślenia o internecie jako przestrzeni, w której można napotkać sporo zagrożeń. Chcemy ich zachęcić do myślenia o konsekwencjach działań w internecie. Chcemy też, żeby spojrzeli na sieć nie tylko jako miejsce stereotypowo pokazywane często jako złe, ale jako obszar pewnych praw, z których uczniowie powinni korzystać

Od września do grudnia odbędą się warsztaty dla młodzieży, działania związane z Wikipedią oraz opublikowane zostaną wszystkie materiały edukacyjne. 

O redakcji szukamy.org

Karina Rojek – historyczka sztuki i pilotka wycieczek; szczególnie zainteresowana kulturą i architekturą XX-lecia międzywojennego. Przyznaje, że do niedawna nie miała nawet konta na Facebooku, ale dziś z gorliwością godną neofitki oręduje za ideą otwartości w edukacji i wykorzystywaniem wolnych licencji. Prywatnie mama małej Tusi i fanka pomysłów a’la Dobromir i Adam Słodowy, czyli wszelkich działań typu DIY. Pracą nad redakcją serwisu zajęła się w ramach stażu w Instytucie Kultury Miejskiej.

Marcin Wilkowski – interesuje się tym, jak historia i dziedzictwo funkcjonują w kulturze cyfrowej. Dlatego prowadzi portal Historia i Media i napisał książkę Wprowadzenie do historii cyfrowej. Stara się promować prawo dostępu do domeny publicznej wśród instytucji GLAM, działając w ramach Koalicji Otwartej Edukacji. Strona domowa: wilkowski.org 

Organizator: Instytut Kultury Miejskiej

Projekt Medialab Gdańsk – pracownia edukacji i kultury jest współfinansowany z środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Dariusz Wołodźko