Prezydent Gdańska Paweł Adamowicz ogłosił ustanowienie Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya Żeleńskiego. Na konferencji, która odbyła się 18 grudnia w Instytucie Kultury Miejskiej o nowej nagrodzie opowiadali również jej pomysłodawcy i członkowie kapituły.

Podobnie rolę tłumacza widzi Anna Wasilewska, członek kapituły Nagrody:

- Tłumacz to taki podwójny agent, który musi działać na dwie strony. A jednocześnie powinien pozostać niezauważony. Czasem jednak warto zauważyć i docenić jego zasługi, dlatego cieszy mnie ustanowienie takiego wyróżnienia. Warto podkreślić, że to pierwsza tego typu samodzielna i suwerenna nagroda dla tłumacza - powiedziała.

O pomyśle ustanowienia Nagrody Translatorskiej opowiadała też Anna Czekanowicz, dyrektor Biura Prezydenta Gdańska ds. Kultury.

- Każda edycja Nagrody Europejski Poeta Wolności umożliwia polskim czytelnikom poznanie siedmiu zagranicznych poetów, których pewnie w inny sposób by nie poznali. Od samego początku mieliśmy poczucie, że rola tłumaczy jest w tym przypadku niezwykle ważna. W ten sposób narodził się kolejny projekt IKM - „Odnalezione w tłumaczeniu”, czyli Gdańskie Spotkania Tłumaczy Literatury, a stąd już prosta droga do ustanowienia odrębnej Nagrody - powiedziała Anna Czekanowicz.

Nagroda za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego jest wyrazem uznania dla zasług i maestrii tłumaczy literatury pięknej. Zapewniając krążenie między literaturami narodowymi, przekład literacki wzbogaca kulturę, pozwala rozwijać nauki humanistyczne, poszerza nasze rozumienie świata i ludzi. Przekład inicjuje nowe style, odkrywa dla polskiej literatury to, czego ona sama nie zdołała jeszcze odkryć, umożliwiając i przyspieszając jej rozwój.

Ustanowiona przez Prezydenta Miasta Gdańska Nagroda za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego jest nadaniem  zawodowi tłumacza należnej mu rangi oraz głosem w dyskusji o naszej kulturze literackiej. Nagroda to kolejne działanie na rzecz promocji literatury podjęte przez Miasto Gdańsk – po ustanowionej w 2008 roku Nagrodzie Literackiej Miasta Gdańska „Europejski Poeta Wolności” honorującej poetę i jego tłumacza oraz odbywających się od 2013 r. Gdańskich Spotkań Tłumaczy Literatury „Odnalezione w tłumaczeniu”.

Nagroda będzie mieć również wymiar finansowy – każdorazowo laureat Nagrody otrzyma 50.000 zł.

Nagroda przyznawana będzie w trybie dwuletnim żyjącym tłumaczom literatury obcej na język polski. Nagroda może zostać przyznana tylko raz jednej osobie. Odwołuje się ona do przekładu literackiego jako aktu twórczego, działa na rzecz jak najszerszego uznania pracy tłumacza w przestrzeni kultury polskiej. Po raz pierwszy Nagroda przyznana zostanie wiosną 2015 roku, a jej wręczenie odbędzie się podczas drugiej edycji Gdańskich Spotkań Tłumaczy Literatury „Odnalezione 
w tłumaczeniu”.

W skład pierwszej Kapituły Nagrody wchodzą: Krzysztof Pomian, Edward Balcerzan, Anna Wasilewska, Justyna Sobolewska, Andrzej Jagodziński, Adam Pomorski i Stanisław Rosiek.

Członkowie Kapituły Nagrody co dwa lata wybierać będą laureata spośród kandydatów zgłoszonych przez upoważnione podmioty, m.in: wydawnictwa, instytucje kultury, media o charakterze literackim, stowarzyszenia i związki twórcze, szkoły wyższe, pisarzy, literaturoznawców, krytyków literackich, tłumaczy. Termin nadsyłania odpowiednio uzasadnionych kandydatur upływa z dniem 30 września 2014 roku (Międzynarodowy Dzień Tłumacza). Zgłoszenia do Nagrody należy nadsyłać pod adresem: Instytut Kultury Miejskiej, 80-830 Gdańsk, Długi Targ 39/40 z dopiskiem Nagroda za Twórczość Translatorską. Fundatorem Nagrody jest Miasto Gdańsk, jej Organizatorem jest Instytut Kultury Miejskiej.

Patronem Nagrody jest Tadeusz Boy-Żeleński, genialny tłumacz literatury francuskiej, nazwany przez Jana Błońskiego „Szekspirem przekładu”, lekarz, historyk i krytyk literacki i teatralny, publicysta społeczny i pisarz.

Szczegóły dotyczące sposobu zgłaszania kandydatur dostępne będą na stronie www.odnalezionewtlumaczeniu.pl

Kapituła Nagrody za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego

Krzysztof Pomian - filozof, historyk, eseista. Absolwent Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Warszawskiego (doktorat w lutym 1965; habilitacja w maju 1968). Usunięty w 1966 r. z PZPR, a w 1968 r. ze stanowiska adiunkta w Katedrze Historii Filozofii Nowożytnej z powodu publicznej krytyki linii politycznej władz, pracował w Dziale Rękopisów Biblioteki Narodowej (1969-1972). W 1973 r wyjechał do Francji, do Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS), gdzie w 1984 został profesorem (directeur de recherche); równolegle wykładał w l’Ecole des Hautes Études en Sciences Sociales (EHESS), w Ecole du Louvre, w Uniwersytecie Genewskim i w innych uczelniach. Obecnie jest zasłużonym profesorem (directeur de recherche émérite) w CNRS. W latach 1999/2000-2006/07 był profesorem w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od stycznia 2001 r. jest dyrektorem naukowym Muzeum Europy w Brukseli. Jest członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Umiejętności, Ateneo Veneto (Wenecja) i Accademia Clementina (Bolonia).

Nagrody: publicystyczna im. Juliusza Mieroszewskiego (1984), Premio Letterario Montesilvano - za najlepszy esej roku przełożony na włoski (1992), nagroda polskiego PEN Clubu im. Braci Pruszyńskich za eseistykę (2007).

Odznaczenia: Krzyż Komandorski Orderu Polonia Restituta (1993), Komandoria Orderu des Arts et des Lettres (2005). Doktorat honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (2003) i Uniwersytetu w Genewie (2005).

Edward Balcerzan - teoretyk literatury, krytyk literacki, tłumacz, poeta, prozaik. Jeden z czołowych polskich literaturoznawców, związany ze strukturalizmem, 
a następnie poststrukturalizmem. W 1961 roku ukończył filologię polską na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od 1962 roku na stałe związany z Poznaniem. W 1968 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych za rozprawę dotyczącą problematyki dwujęzyczności w twórczości Brunona Jasieńskiego, w 1972 habilitował się, w 1985 został mianowany profesorem nadzwyczajnym, w 1990 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Jako poeta debiutował w 1955 roku. Publikował wiersze w tygodniku "Ziemia i Morze". Zajmuje się również przekładem poezji rosyjskiej, m.in. Borysa Pasternaka i Giennadija Ajgiego.

Anna Wasilewska – absolwentka romanistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1979 r. pracuje w zespole redakcyjnym „Literatury na Świecie”. Od 1992 prowadzi dział literatury francusko- i włoskojęzycznej. Przygotowała szereg monograficznych numerów poświęconych poszczególnym pisarzom lub zjawiskom literackim. Przekładała utwory m.in. Umberta Eco, Georges’a Pereca, Jacques’a Derrida, Jeana Geneta. Pisuje także teksty krytyczne. Wydała tom rozmów: „Od Potockiego do Pereca. Pięć rozmów o literaturze francuskiej”. Autorka głośnego „raportu o kondycji tłumacza” opublikowanego w „dwutygodniku” w 2012 roku. 

Justyna Sobolewska – krytyczka literacka, dziennikarka tygodnika „Polityka”. Wcześniej pracowała w „Przekroju” i „Dzienniku”. Jest współautorką książki „Jestem mamą” (2004) i antologii opowiadań „Projekt mężczyzna” (2009). Zasiada w jury Środkowoeuropejskiej Nagrody Literackiej „Angelus” i Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius”. W 2012 roku ukazała się jej „Książka o czytaniu, czyli resztę dopisz sam”. Mieszka w Warszawie.

Andrzej Jagodziński - absolwent filologii czeskiej i słowackiej, tłumacz, publicysta, redaktor. Był dziennikarzem czechosłowackiej sekcji "Radia Wolna Europa", korespondentem "Gazety Wyborczej" w Pradze i Bratysławie, dyrektorem Instytutu Polskiego w Pradze i radcą kulturalnym Ambasady RP tamże, dyrektorem Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego, dyrektorem Festiwalu Wyszehradzkiego, ekspertem ds. ekspansji mBanku na rynek czeski i słowacki, redaktorem "Literatury na Świecie". Obecnie pełni funkcję dyrektora Instytutu Polskiego w Bratysławie. Tłumaczył m.in. Havla, Kunderę, Skvoreckiego i Hrabala. Laureat wielu nagród polskich, słowackich i czeskich, m.in. Angelusa za Przekład „Inżyniera dusz” Skvoreckiego.

Adam Pomorski – tłumacz, eseista, historyk idei, prezes Polskiego PEN Clubu. Absolwent socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Tłumacz poezji i prozy rosyjskiej, poezji angielskiej, niemieckiej, białoruskiej i ukraińskiej. Laureat m.in. Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz nagród za całokształt dorobku za przekłady poezji: Polskiego PEN Clubu, Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich i miesięcznika „Literatura na Świecie”. Autor przekładu tomu Uładzimira Arłou „Prom przez kanał La Manche”, laureata I edycji Nagrody Europejski Poeta wolności.

Stanisław Rosiek – historyk literatury, eseista i wydawca. Pracuje w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Był członkiem redakcji „Litterariów”, „Punktu” i „Pod­punktu”, a także rocznika „Punkt po Punkcie”. Współredagował z Marią Janion trzy tomy z serii „Transgresje”. Razem ze Stefanem Chwinem napisał książkę „Bez autorytetu. Szkice” (1981), za którą w 1983 roku otrzymał nagrodę Fundacji im. Kościelskich. W latach dziewięćdziesiątych zajmował się kultem pośmiertnym Adama Mickiewicza oraz twórczością kilku pisarzy dwudziestowiecznych (Peiper, Schulz, Białoszewski). Jest współautorem „Słownika schulzowskiego” (2002) oraz cyklu pięciu podręczników do nauki języka polskiego w szkołach średnich. W 1995 roku założył wydawnictwo „słowo/obraz terytoria”, które prowadzi do tej pory.