W maju 2015 roku Prezydent Gdańska Paweł Adamowicz zainaugurował pracę pierwszego w Polsce międzysektorowego i interdyscyplinarnego zespołu ds. Modelu Integracji Imigrantów. Uchodźcy to specjalna i niewielka grupa imigrantów - kwestie uchodźców uciekających przed prześladowaniami reguluje konwencja genewska.

Pojęcie imigracji jest daleko szersze. Dotychczas w Gdańsku przebywało 8 rodzin ze statusem uchodźców. Większość z nich po rocznym programie integracyjnym ze względu na brak oferty integracyjnej, adekwatnego wsparcia mieszkaniowego wyjechała do krajów Europy zachodniej. Status uchodźcy - międzynarodowa forma ochrony udzielana osobom, które na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem w kraju pochodzenia z powodu rasy, religii, narodowości, przekonań politycznych lub przynależności do określonej grupy społecznej nie mogą lub nie chcą korzystać z ochrony tego kraju.

- Jedną z grup, z którą pracujemy są uchodźcy, choć oczywiście nasza praca dotyczy wszystkich imigrantów – mówi Piotr Olech, przewodniczący Zespołu ds. Modelu Integracji Imigrantów i zastępca dyrektora Wydziału Rozwoju Społecznego. – Naturalnie w kontekście ostatnich wydarzeń część naszej pracy przeprofilowana została na kwestie uchodźców. Wypracowany przez nas model ma być odpowiedzią na pytania jak najlepiej integrować imigrantów, jak budować pokojowe współżycie, korzystne dla obu stron – tak, by Gdańsk jako miasto wolności, był miejscem, w którym potrzeby imigrantów są właściwie rozumiane i realizowane.

Gdańsk nie ma mocy decyzyjnych w kwestii przyjmowania uchodźców - głównym decydentem jest rząd, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Urząd ds. Cudzoziemców, to na tym poziomie regulowana jest polska polityka migracyjna, na tym poziomie przyznawana jest pomoc finansowa oraz uregulowane statusy imigrantów. Uchodźcy powinni trafić na samym początku do Ośrodków (najbliższy w Grudziądzu i prawdopodobnie w Olsztynie), tam uzyskać rejestrację i w procesie starania się o status uchodźcy zdecydować czy zdecydują zostać w Ośrodku bądź wybrać sobie miasto do osiedlenia się.

Nie można porównywać sytuacji osób ubogich i wykluczonych w Polsce a sytuacji uchodźców - zupełnie inna jest sytuacja prawna i możliwości Polaków, a inna uchodźców uciekających przed wojną, śmiercią, prześladowaniami. Porównywanie tych grup jest nieuprawnione. Dość często przywołuje się, że uchodźcy czy ogólnie imigranci podnoszą statystyki przestępczości, biedy i wykluczenia społecznego. Grupa imigrantów ze względu na swój status z założenia jest zdecydowanie bardziej narażona na wykluczenie społeczne, jest to jednak szerszy problem związany z integracją społeczną całego społeczeństwa niż powiązane z grupą etniczną, światopoglądem lub wyznaniem. Przykład bezdomnych Polaków na ulicach Londynu, imigranci z Państwa wschodniej i centralnej Europy stanowią niekiedy 80% populacji osób bezdomnych w przestrzeni publicznej.

Mieszkania przeznaczane dla uchodźców w Gdańsku będą przyznawane w wyjątkowych i szczególnych okolicznościach w niewielkiej ilości - mieszkania komunalne przygotowywane (remontowane) będą ze specjalnych funduszy na cel integracji uchodźców, głównym kierunkiem zaspokajania potrzeb mieszkaniowych uchodźców będzie prywatny rynek mieszkaniowy, tak jak w przypadku mieszkańców Gdańska. Realizowane będą programy pośredniczenia w najmie dla imigrantów, poszukiwane będą niskokosztowe mieszkania i domy. Odrzucona została perspektywa tworzenia specjalnych placówek dla imigrantów.

120 osób, osiem grup tematycznych

W chwili obecnej w zespole stale pracuje ponad 120 osób, reprezentujących różnorodne instytucje publiczne i organizacje pozarządowe. W pracach także w sposób stały partycypuje grupa ponad 20 imigrantów, pochodzących z różnych krajów. Zespół ds. modelu integracji imigrantów spotyka się raz w miesiącu, na spotkaniach w grupach tematycznych oraz zebraniach ogólnych. Dotychczas odbyły się 4 spotkania (8.05; 9.06; 14.07; 11.08), wszystkie w przestrzeni Europejskiego Centrum Solidarności. Cały zespół podzielony został na 8 grup tematycznych, w których realizowane są prace merytoryczne, każda grupa ma własnego lidera.

Grupy tematyczne:

Edukacja – Nina Markiewicz-Sobieraj – Szkoła Podstawowa nr 16 w Gdańsku

Praca – Anna Dukowska – Powiatowy Urząd Pracy w Gdańsku

Kultura – Patrycja Medowska – Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku

Społeczności lokalne – Przemysław Kluz – Gdańska Fundacja Innowacji Społecznej

Przemoc – Carolina Lopez (Kolumbia) – Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek w Gdańsku

Pomoc społeczna – Paulina Dziekan – Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Gdańsku

Zdrowie - Dorota Stępień-Tłuchowska – Wydział Rozwoju Społecznego, Urząd Miejski w Gdańsku

Mieszkalnictwo - Tomasz Nowicki – Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek w Gdańsku

Pracom przewodniczą: Piotr Olech – Wydział Rozwoju Społecznego, Urząd Miejski w Gdańsku (Przewodniczący); Marta Siciarek – Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek w Gdańsku (Wiceprzewodnicząca); Wiesława Wiktorska – Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Gdańsku (Sekretarz); Anna Gaj-Sokołowska - Wydział Rozwoju Społecznego, Urząd Miejski w Gdańsku (Koordynatorka). Raz w miesiącu odbywają się oddzielne spotkania grupy liderów grup i grupy zarządzającej.

Prace wszystkich grup tematycznych wspierane są przez krajowych ekspertów, którzy stanowią wsparcie merytoryczne działań

Edukacja „niższa” - Kinga Białek, Fundacja „Świat na wyciągniecie ręki”

Edukacja „wyższa” - Anna Dąbrowska, Stowarzyszenie Homo Faber

Rynek pracy - Iwona Cichowicz, Fundacja Ocalenie

Pomoc społeczna - Piotr Bystrianin, Fundacja Ocalenie

Społeczności romskie - Andrzej Grzymała-Kazłowski, ekspert niezależny

Przemoc - Katarzyna Słubik, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej

Ogólne wsparcie - Agnieszka Kosowicz, Polskie Forum Migracyjne, Janina Owczarek IOM, International Organization of Migration

Cztery miesiące pracy

W okresie ostatnich 4 miesięcy wszystkie zespoły z jednej strony nabywały i uzupełniały wiedzę w zakresie integracji imigrantów, pracowały nad diagnozą potrzeb i problemów imigrantów a także rozpoczęły prace nad konkretnymi działaniami i zadaniami do realizacji w modelu. Cały zespół uczestniczył w serii szkoleń realizowanych przez specjalistów w zakresie wielokulturowości, polskiej polityki imigracyjnej, europejskich standardów polityki imigracyjnej (miasta włączające), uwarunkowań prawnych dla statusów cudzoziemców (szkolenia odbywały się 15, 16, 17 czerwca). Odbyła się seria szkoleń dla pracowników socjalnych MOPR w zakresie pracy z imigrantami.

Wśród najważniejszych zadań nad, którymi pracują zespoły należy wymienić:

- zwiększenie dostępu do darmowej nauki języka polskiego i powszechnej edukacji (kursy, nauka w szkołach)

- zintegrowanie imigrantów z lokalnymi społecznościami (domy sąsiedzkie z ofertą dla imigrantów)

- zagospodarowanie imigrantów na rynku pracy (link z pracodawcami, mechanizm weryfikacji legalności zatrudnienia)

- poprawa koordynacji działań w zakresie interwencyjnych działań wobec migrantów (procedury)

- zwiększenie dostępu do odpowiednich rozwiązań mieszkaniowych (najem społecznym, mieszkania interwencyjne, dostęp mieszkań komunalnych dla uchodźców)

- zintegrowanie oferty kulturalnej z włączeniem imigrantów (inny przekaz integrujący a nie upraszczający)

- zwiększenie skuteczności pomocy społecznej szczególnie zorientowanej na uchodźców (programy integracji)

- stworzenie oferty wsparcia dla Romów 

- koncepcja działań i usług centrum wsparcia dla imigrantów

Najważniejsze osiągnięcia prac nad Modelem Integracji Imigrantów Najważniejszymi osiągnięciami prac Zespołu są:

- integracja środowiska samych imigrantów - to środowisko obecnie organizuje wiele inicjatyw, np. festyn imigrancki, wydarzenia kulturalne, współpraca z bibliotekami, działania samopomocowe, wydarzenia integracyjne (np kolacja ramadanowa)

- znaczna poprawa współpraca służb, instytucji i organizacji na wszystkich polach – przekłada się to na codzienne współdziałanie w sprawie konkretnych imigrantów

- uspójnienie i ujednolicenie podejmowanych działań wobec imigrantów (wspólny front), to działanie bardzo oddolne

- pozytywny odbiór prac części mieszkańców Gdańska, przykładem czego może być zgłoszenie się mieszkańca miasta, który zaoferował wynajem zniszczonego mieszkania (tylko koszty utrzymania). Mieszkanie zostało wyremontowane i wyposażone przez Miasto Gdańsk wspólnie z Centrum Integracji Społecznej. Obecnie zamieszkuje w nim rodzina czeczeńska.

- rozwój kompetencji i profesjonalizmu sektora pozarządowego, który obecnie jest już przygotowany do realizacji zadań w tym zakresie

- znacznie lepsze identyfikowanie i wczesne reagowanie na kryzysy związane z imigrantami,

- konsensus co do znaczenia pojęcia "integracja" czyli włączenia imigrantów w życie społeczne Gdańska, z zachowaniem tożsamości i szacunkiem do odmienności kulturowej, z postawieniem jednak granic dla akceptacji pewnych zachowań (choćbyśmy prawnych czy obyczajowych). Odrzucenie nurtów "asymilacji" (wykorzenienia) czy "odseparowania" (braku integracji).

- Kluczowe jest zdefiniowanie zadań dla Modelu Integracji Imigrantów – podkreśla Piotr Olech. – Zespół ustalił, że naszym celem jest opracowanie i wdrożenie konkretnych rozwiązań ukierunkowanych na obecnie przebywających imigrantów w Gdańsku. Bowiem już teraz znaczna ich grupa mieszka i pracuje w Gdańsku, to te osoby są adresatem naszych działań. Nie jest zadaniem zespołu tworzyć politykę lub strategię imigracji miasta, członkowie zespołu nie prowadzą dyskusji o działaniach prowadzących do zwiększenia lub zmniejszenia liczby imigrantów w Gdańsku, interesują nas przede wszystkim obecni członkowie naszej społeczności. To do nich chcemy skierować działania tak by ich potrzeby i problemy były lepiej rozwiązywane. 

Działania podejmowane w ramach Modelu skierowane są do różnych grup imigrantów m.in.:

- osób pracujących w korporacjach międzynarodowych

- uchodźców

- studentów i uczniów na gdańskich uczelniach

- osób migrujących ze względów ekonomicznych czy politycznych

- obywateli Unii Europejskiej o nieuregulowanym pobycie

- Romów

- imigrantów w związkach partnerskich z Polakami

- Całościowa praca nad modelem integracji imigrantów odbywa się w oparciu o zasoby i możliwości zaangażowanych wszystkich organizacji i instytucji. Synergia interdyscyplinarna i międzysektorowa, bowiem wykorzystujmy wszystkie potencjalne zasoby i możliwości do prac nad diagnozą oraz rozwiązaniami w zakresie integracji imigrantów – podkreśla przewodniczący Piotr Olech. – Jako miasto nie wydaliśmy jeszcze bezpośrednio żadnych środków finansowych, pośrednio oczywiście proces związany jest z dużym zaangażowaniem kapitału ludzkiego i innych zasobów miasta. Wielkim i nieocenionym wsparciem tego procesu jest zaangażowanie największego naszego partnera i współprowadzącego proces Centrum Integracji Imigrantów i Imigrantek w Gdańsku, które znaczną część działań (szkolenia, eksperci, wizyty studyjne) finansuje z własnych projektów (np. Fundusze Norweskie, Fundacja Batorego).

Równolegle do prac nad Modelem Integracji Imigrantów realizowana jest praca z grupami Romów z Rumunii oraz odbywają się wstępne spotkania dotyczące możliwości i warunków Gdańska przyjęcia grupy uchodźców z Afryki i Bliskiego Wschodu.

Działania Zespołu sukcesywnie ogłaszane są na facebooku Wydziału Rozwoju Społecznego: https://www.facebook.com/zGdanska

Informacja o powołaniu zespołu i spotkaniach

http://www.gdansk.pl/nasze-miasto,512,37126.html

http://www.gdansk.pl/prasa,1060,38446.html

Załączniki:

Integracja imigrantów a przyjęcie uchodźców 15.09.2015.pdf

[ ]

980 Kb