59. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej w Oliwie

Gdańsk to miasto o bogatej tradycji organowej. Muzyka od wieków rozbrzmiewała w zabytkowej Katedrze Oliwskiej, umożliwiając melomanom obcowanie z muzyką wykonywaną na królewskim instrumencie, jakim niewątpliwie są organy, przybliżając im również historię tej świątyni, bogactwo jej architektury, rzeźby i malarstwa. Ideą organizacji Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej w Oliwie, która przyświeca organizatorowi festiwalu jest podtrzymywanie tej wielowiekowej gdańskiej tradycji organowej. Charakter Festiwalu (prezentacja muzyki organowej i symfonicznej w wirtuozowskich wykonaniach), wakacyjny okres organizacji koncertów oraz usytuowanie Katedry Oliwskiej zachęca mieszkańców Trójmiasta jak i turystów odwiedzających latem nadmotławskie miasto do licznego uczestnictwa w koncertach, do obcowania z kulturą wysoką. Organizowane koncerty organowe mają zachęcić wielopokoleniowe rodziny do obcowania, również w okresie wakacyjnym, z kulturą wysoką. Sprzyjać temu będzie zróżnicowany repertuar koncertów festiwalowych, jak i oferta sprzedaży biletów w 3 kategoriach cenowych (w tym biletów rodzinnych).

Plakat

Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej w Oliwie stanowi nie tylko istotny wkład w rozwój narodowej kultury na terenie Polski, ale jest również znaczącym forum wymiany kontaktów pomiędzy artystami z krajowych i zagranicznych ośrodków muzycznych, co owocuje wzrostem znaczenia kultury polskiej w Europie Zachodniej oraz za wschodnią granicą. Udział w koncertach wybitnych autorytetów - artystów różnych wyznań, narodowości, prezentujących zróżnicowane praktyki wykonawcze da możliwość prezentacji muzyki organowej w ciekawy i oryginalny sposób.

5/7 INAUGURACJA

Roman Perucki, organy

Łukasz Długosz, flet

Arno Hartmann (Niemcy), dyrygent

Orkiestra Symfoniczna PFB

Enjott Schneider

FRESKI BERNARDUSA

Concerto per flauto, organo e orchestra

1: ROSA CANINA

2: MĄDROŚĆ DRZEW

3: SALVE REGINA

4: BURZA OGNIA: UNIO MYSTICA

Dedykacja:

Roman Perucki i Łukasz Długosz dedykacja od serca

Prapremiera:

5.7.2016 r. w Oliwie/Gdańsk

Skład:

Flet solo

Organy solo

Róg angielski (także obój), klarnet (także klarnet basowy), fagot

3 waltornie

kocioł

2 perkusje

Perkusja. 1: duży bęben, trzy wiszące czynele, duży talerz koncertowy, trójkąt, kurant muzyczny, claves

Perkusja 2: tam-tam, dzwony rurowe, dzwonki, trójkąt

Duża orkiestra smyczkowa (z Vl 1+2, wiola 1+2, wiolonczela 1+2, kontrabas)

Wydawnictwo: Wydawnictwo Strube München

WSTĘP:

Bernhard z Clairvaux (1090-1153) – „biały mnich“ oraz założyciel opactwa cystersów- był wielką postacią 12 wieku, „nieukoronowanym papieżem oraz cesarzem swego czasu“, który zrezygnował z mitry biskupiej, w przeciwieństwie do mistyki Chrystusa wprowadził oraz miał znaczny wpływ na mistykę maryjną (kult maryjny), przez co był nazywanym „Doktorem Maryjnym“. Według legendy autor ciągu dalszego „O clemens, o pia, o dulcis Virgo Maria“ antyfony „Salve Regina“, który spisany został w Katedrze w Spirze (grawer znajduje się na tutejszej podłodze).

Mimo swej twórczości Bernhard z Clairvaux był człowiekiem uczuć, oddalonym w świecie myśli i duchowej nostalgii. Wiele jego listów (zawartych w zbiorze ponad 15 tomów), modlitw oraz dzieł uprzedzają puentę radykalizmu mistrza Eckharta: takie cytaty jak ,,nadaremno szukasz informacji w piśmie, zapytaj lepiej doświadczenia” czy też ,, od drzew nauczysz się rzeczy, których nie zdradzi Tobie żaden człowiek!” reprezentują jego twórczość.

Regułą zakonną cystersów było nakierowanie na miłość, która stanowiła najwyższą formę prawdy oraz uznania Boga. Bóg już nie był tylko ,,Panem”, a człowiek jego poddanym. Bóg oraz dusza stały się partnerami miłującymi siebie nawzajem.

Pobożność Bernharda jest afektywna, wzruszająca oraz emocjonalna. Od uwielbienia człowieczeństwa Chrystusa brakowało jedynie jednego kroku do uwielbienia matki Bożej Maryi. Miłość do Maryi, którą okazywał Bernhard, była pełna zachwytu. Umiłowanie to było zgodne z ówczesną, nową muzyką trubadurów oraz uwielbieniem kobiet.

W solowym połączeniu silnych organ oraz delikatnego fletu odzwierciedla się podwójna natura Bernharda z Clairveaux: na zewnątrz organizował wyprawy krzyżowe oraz uchodził za politycznego strategę średniowiecznej Europy; wewnętrznie natomiast miał duszę poety, przepełnioną pełną miłości oraz uwielbieniem Maryi.

UWAGI DO FRAZ:

1: Rosa Canina

Pięć płatów psi róży (zwanej także różą kolcową , dziką różą, owocem dzikiej róży) stanowią dla Bernharda symbol pięciu ran krzyżowych. „Rosa Canina“ symbolizuje mistykę Chrystusa. Liczba „pięć“ w symbolice liczb odzwierciedla we wszystkich mitach, baśniach oraz kulturach, w których dominuje „miłość“: roczne pięciokrotne obroty planety Venus oraz związaną z tym strukturę pięciopłatową kwiatów, które rozkwitają zależnie od układu Venus, takich jak pigwa, krzew winny, róża (znane na całym świecie symbole miłości i ślubów).

2: Mądrość drzew

Experto crede: aliquid amplius invenies in silvis quam in libris. Ligna et lapides docebunt te, quod a magistris audire non possis. (ok. 1125 do angielskiego erudyty Henry Murdec) –

Informacje ważniejsze aniżeli w książkach znajdziesz w lesie. Drzewa i kamienie nauczą Cię tego, czego nie podaruje Tobie żaden nauczyciel.

3 : Salve Regina (antyfona) Uwielbienie Maryi przez Bernharda z Clairveaux w kontekście miłosnej liryki śpiewanej oraz w harmonii z poetycznym ubóstwieniem kobiet 12 wieku.

4: Burza ognia: Unio Mystica

(z 67 modlitwy Bernharda o zwierzchnej sile miłości:)Sic flagrans ac vehemens amor, praesertim divinus, cum se intra se cohibere non valet, non attendit quo ordine, qua lege, quave serie seu paucitate verborum ebulliat, … solis ad hoc contentus suspiriis. (Sup. Cant. 67,3)

- Tak płonąca jasnym promieniem, silna miłość nie może być milcząca, gdyż ma siłę boską. Nie zważa na porządek, prawo, kolejność lub oszczędność słów. Po prostu kipi. Wystarczające jest wzdychania pełne jęku.

O amor sanctus et castus! O dulcis et suavis affectio! … Sic affici, deificari est. (Dil. X,28)

O święta i szczera miłości! O słodkie i pyszne pożądanie miłości! Zapakowana w taki sposób zasługuje wyłącznie na gorące ubóstwienie.

8/7Ernst Wally (Austria)

12/7Ludger Lohmann (Niemcy)

15/7Giampaolo Di Rosa (Włochy)

19/7Karolina Juodelytė(Litwa)

22/7Elisabeth Ullmann (Austria)

26/7Christian Bischof (Niemcy)

29/7Witold Zaborny

2/8Hartwig Barte–Hanssen (Niemcy)

5/8Douglas Lawrence (Australia)

9/8Björnar Robertsen (Norwegia)

12/8 Stéphane Béchy (Francja)

16/8Barry Jordan (RPA/Niemcy)

19/8Rubin Abdullin (Rosja)

23/8Andrzej Chorosiński

Prowadzenie koncertów: Konrad Mielnik

59. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej w Oliwie w dniu 5 lipca rozpocznie uroczysty koncert inauguracyjny w wykonaniu Romana Peruckiego (organy) i Łukasza Długosza (flet), którym towarzyszyć będzie Orkiestra Symfoniczna Polskiej Filharmonii Bałtyckiej pod batutą niemieckiego dyrygenta – Arno Hartmanna. Koncert ten uświetni światowa premiera kompozycji wybitnego kompozytora Niemieckiego – Enjotta Schneidera - Przewodniczącego Rady Nadzorczej GEMA, Prezesa Stowarzyszenia Kompozytorów DKV, Przewodniczącego Niemieckiej Rady Muzycznej. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że podczas tego koncertu po 142 latach zostanie wykonane dzieło Gabriela Fauré Symphonie en fa op. 20 pour orgue et cordes.

Na program festiwalu złożą się specjalnie przygotowane przez artystów programy koncertowe. Artystyczne zestawienie artystów z Polski z przedstawicielami europejskich i światowych ośrodków muzycznych - pozytywna konfrontacja dorobku narodowych kultur stanowić będzie niepowtarzalny i niezwykle interesujący dla festiwalowej publiczności walor artystyczny.

W ramach tegorocznej edycji Festiwalu będzie miało miejsce kilka odsłon premierowych:

Po raz pierwszy w Gdańskuaustriacki organista Ernst Wally wykona:

Toccatę i fugę e-moll Ernsta Tittela

Sonatę nr 1 d-moll op. 74 1 Rudolfa Bibla

Preludium op.. 10/I swojego autorstwa.

Natomiast włoski organista Giampaolo Di Rosa po raz pierwszy w Polsce wykona Tríptico Litúrgico: Prelúdio – Meditação – Final Manuela Faria.

Niezwykle interesująco przedstawia się twórczy dialog – muzyczne zestawienie generacji doświadczonych artystów (Ludger Lohmann, Douglas Lawrence, Rubin Abdullin, Andrzej Chorosiński) z przedstawicielami młodej generacji organistów (Giampaolo Di Rosa, Christian Bischof, Ernst Wally, Karolina Judelytė). Ten swoisty kontrast artystyczny pozwoli na ukazanie twórczości organowej w kontekście różnych szkół organowych oraz różnorodnych praktyk wykonawczych.

Na szczególną uwagę zasługuje twórcze zestawienie na linii profesor – uczeń: 19 sierpnia wystąpi juror IX Międzynarodowego Konkursu Muzyki Organowej im. J.P. Sweelincka (Gdańsk / Pasłęk, 2015) – Rubin Abdullin, 19 lipca laureatka II miejsca w tym konkursie - Karolina Juodelytė.

Koncerty Festiwalu Oliwskiego odbywać się będą we wtorki i piątki o godz. 20.00. Pełne uczestnictwo publiczności w koncertach ułatwi zainstalowany w Katedrze Oliwskiej ekran multimedialny. Dzięki temu melomani, siedzący tyłem do organów, będą mogli nie tylko usłyszeć grającego artystę, ale również obserwować jego grę „na żywo”. Każdy koncert poprowadzi konferansjer.

alt

Organizatorzy:

Pomorskie Stowarzyszenie „Musica Sacra”

Polska Filharmonia Bałtycka im. Fryderyka Chopina w Gdańsku