„Sztuka ceramiki - forma i osobowość. Henryk Lula. Krystyna Andrzejewska-Marek. Katarzyna Jóźwiak-Moskal”, to tytuł wystawy ukazującej 150 prac ceramicznych prezentowanych w oliwskim Pałacu Opatów, będącym oddziałem Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku. Wystawa trwa do 1 czerwca 2014 roku.

Troje artystów rzeźbiarzy związała wieloletnia współpraca w Pracowni Ceramiki Artystycznej w Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Profesor Henryk Lula prowadził zajęcia z ceramiki z Krystyną Andrzejewską-Marek i z Katarzyną Jóźwiak-Moskal w czasie ich studiów na Wydziale Rzeźby, w późniejszych latach stały się jego asystentkami.
Łączy ich podobne podejście do ceramiki, na które składają się szacunek wobec trudnej technologii, wytrwałość w dążeniu do osiągania perfekcyjnych efektów oraz pasja twórcza.

Mimo tego, że artyści wykorzystują w swojej twórczości ten sam materiał, to jak twierdzi kuratorka wystawy Joanna Szymula-Grygiel, ekspozycja ujawnia trzy bardzo różne indywidualności twórcze. Wystawa jest pretekstem do zastanowienia się nad miejscem ceramiki wśród dyscyplin artystycznych. Ceramika jako jedna z najstarszych dziedzin twórczości artystycznej człowieka stosunkowo niedawno zaczęła być postrzegana jako niezależna dyscyplina sztuki – przez lata pełniła bowiem funkcję użytkową. Dopiero w XX wieku kształtuje się pojęcie ceramiki unikatowej, artystycznej – ceramiki autorskiej. Stąd podkreślenie roli osobowości artysty pracującego w tej plastycznej materii.

Uczestniczący w otwarciu wystawy Wojciech Bonisławski, dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku (na powyższym zdjęciu), publicznie powiedział, iż Henryk Lula, Krystyna Andrzejewska-Marek oraz Katarzyna Jóźwiak-Moskal, rozumieją ceramikę jako tworzenie dzieł sztuki, poddanych wszelkim rygorom technologii, przede wszystkim jednak kreowanych przez twórców. Bonisławski powiedział też, że niektóre ze 150 prac zostały wypożyczone z państwowych i prywatnych kolekcji i obecnie można je pokazać tutaj w Pałacu Opatów. Ceramiczne prace wypożyczyły muzea narodowe w Krakowie, Poznaniu i Wrocławiu oraz z Muzeum Historii Miasta Gdańska. Co istotne, że organizacji takich wystaw sprzyja dobra atmosfera. Jest to też okazja do przywołania pamięci wielkich mistrzów rzeźby, profesorów Stanisława Horno Popławskiego i Franciszka Duszeńko, u których autorzy tej wystawy czerpali artystyczną wiedzę.

Kuratorka wystawy Joanna Szymula-Grygiel pokrótce omówiła prezentowane prace ceramiczne i ich autorów.

Henryk Lula (ur. 1930 r.) odbył studia w pracowni prof. Stanisława Horno-Popławskiego na Wydziale Rzeźby Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku, które ukończył w 1957 roku. W zespole Hanny Żuławskiej brał udział w odbudowie kamienic ulicy Długiej i Długiego Targu w Gdańsku, był też członkiem Grupy Kadyńskiej. Istotną część jego pracy, oprócz twórczości w zakresie ceramiki unikatowej, architektonicznej, a także rzeźby i biżuterii artystycznej, stanowi praca pedagoga gdańskiej uczelni artystycznej. W roku 1977 przejął prowadzenie pracowni ceramiki od prof. Żuławskiej. Posługując się technologiami z XVI wieku, dokonał rekonstrukcji zagubionych i zniszczonych kafli renesansowego pieca w Dworze Artusa w Gdańsku, przywracając świetność „króla wszystkich pieców”.

Henryk Lula osiągnął w ceramice mistrzostwo. Przez wiele lat ulepszał warsztat technologiczny. Przez lata wypracował swój własny styl. Charakterystyczny i rozpoznawalny. Formuje bryły o idealnych proporcjach i odpowiedniej harmonii.

Krystyna Andrzejewska-Marek (ur. 1950 r.) ukończyła studia w PWSSP w Gdańsku na Wydziale Malarstwa i Rzeźby w roku 1978 (dyplom w pracowni prof. Franciszka Duszeńki). W latach 1986-1993 była kierownikiem artystycznym w Manufakturze Ceramiki Artystycznej w Nieborowie przy Muzeum Narodowym w Warszawie. W pracowni ceramiki gdańskiej ASP pełniła funkcję adiunkta, pracując tam w latach 1978-1986 oraz 1993-2013.

Krystyna Andrzejewska-Marek tworzy abstrakcyjne prace ceramiczne, czerpiąc natchnienie z kształtów występujących w naturze.

Katarzyna Jóźwiak-Moskal (ur. 1960 r.) studiowała na Wydziale Rzeźby w PWSSP w Gdańsku, uzyskując dyplom w pracowni prof. Franciszka Duszeńki w 1986 roku. Na uczelni pracuje od 1987 roku jako adiunkt w pracowni ceramiki. Zajmuje się rzeźbą, zwłaszcza rzeźbą ceramiczną, której szczególnym przykładem są portrety ludzkie naturalnej wielkości.

W swoich pracach Katarzyna Jóźwiak-Moskal oprócz materiału ceramicznego wykorzystuje również drewno i papier. Ujmuje problemy egzystencjalne w swoich pracach. Związane z istnieniem, przemijaniem, cierpieniem, radościami, ciemnością i życiem po śmierci.

Ceramika unikatowa nie często jest prezentowana na ekspozycjach, dlatego oprócz jej artystycznej wymowy, autorzy wystawy proponują spojrzenie na ceramikę także od jej strony technologicznej i odkrycie tajemnic ceramicznego warsztatu. Rozwieszone na ścianach fotogramy pokazują różne typy pieców oraz czynności wykonywane podczas wytwarzania ceramiki.

W czasie trwania wystawy planowane są spotkania z twórcami, a także program edukacyjny dla różnych grup odbiorców, na który złożą się wykłady, warsztaty plastyczne oraz lekcje muzealne.


Wła-49

Fot. Włodzimierz Amerski